નળાખ્યાન/કડવું ૪૨

આ કૃતિ/પાનું હમણાં જ અહીં લાવ્યા છીએ અને તેની ભૂલશુદ્ધિ (પ્રૂફ રીડીંગ) બાકી છે. જો તેમાં કોઈ ભૂલો જણાય તો ક્ષમા કરશો, થોડા સમયમાં આનું શુદ્ધિકરણ કરીને તેને આખરી ઓપ આપી દેવામાં આવશે.

← કડવું ૪૧

નળાખ્યાન કડવું ૪૨ પ્રેમાનંદ

કડવું ૪૩ →

મૂ. રાગ : મેવાડો. .

<poem>

દેખાડી દીઘી હો, કળીએ સુંદરી; ધાયા વેપારી હો, લાવ્યા બંધન કરી. સર્વે ઠરાવી હો, અબળા શાકિણી; નળને સમરે હો, મધુર ભાષિણી. બોલ્યો અધિકારી હો, મારો સર્વે મળી; પડયા ત્રુટી હો, અબળાને નાંખી દળી. ગડદા ને પાટું હો, પહાણા ને લાકડી; એણી પેરે મારી હો, બાળા બે ઘડી. રહ્યું બોલાતું હો, કટે કાંટા પડે; બંધન ત્રુટયું હો, નહાસતી આખડે. હું વધૂ દેખી હો, પૂર્વજ લાજીયા; મુને રાખો હો, નૈષધ રાજીયા. ત્રાસે નાહાસે હો, પાછું પૂરી જુએ; રોજ માર્ગે હો, દમયંતી રુએ. અંગે ઢીમા હો, રુધિર ધારા ઝરે; બહુ સાલ ઉઠ્યા હો, અવિલોકન કરે. ઉષ્ણ જ રેણું હો, ચરણે દાઝરે; કળી પૂઠે પડીયો હો, દેવો દુ:ખ કાજેરે. નગ્ર એક આવ્યું હો, અબલા ઓહોલાસીરે; રાજ કરે છે હો, ભાનુમતી માસીરે. પુરમાં પેઠી હો, આપત અવસ્તારે; ઘેલી જાણી હો, લોક સહુ હસતારે. બાળક પૂઠે હો, ટાળી પાડેરે, શે ઢાંકે કાયા હો, રેણું ઉરાડેરે. વૈદરભી વિહીલી હો, શેરી ચહુટે ફરેરે; નાંખે કાંકરા હો, કર આડો ધરેરે. છ્જે બેઠી હો, માસી ભાનુમતીરે, મોકલી દાસી હો, તેડાવી સતીરે.

વલણ

સતી તેડાવી રાણીએ, જે અબળા ઊભી રહીરે; ભાણેજે માસી ઓળખી પણ, માસીએ ભાણેજ ઓળખી નહીરે.